مننژیت بیماریست که از طریق فضله پرندگان یا آب های آلوده به بدن انسان منتقل می شود و اگر زود تشخیص داده نشود ممکن است باعث مرگ بیمار شود.
مننژیت بیماری خطرناکی است که انواع مختلفی دارد و مننژیت باکتریایی کشنده است ,خواهشا آن را با سرماخوردگی اشتباه نگیرید در ادامه هر چیزی که باید از مننژیت بدانید برای شما جمع اوری شده است.
مننژیت التهاب غشا (مننژها) اطراف مغز و نخاع است و تورم ناشی از مننژیت معمولاً علائمی چون سردرد، تب و سفتی گردن دارد.بیشتر موارد مننژیت در آمریکا ناشی از عفونت ویروسی است، اما عفونت های باکتریایی، انگلی و قارچی دلایل دیگری برای این مشکل هستند.
مننژیت چیست؟
مننژیت که با نام سرسام یا آماس سر هم شناخته می‌شود بیماری التهاب پرده‌های محافظتی مغز است. پرده‌های محافظتی که مغز و نخاع را پوشانده‌اند مننژ نام دارند. در واقع مننژ غشایی است که در حد فاصل مغز و استخوان جمجه یا نخاع و ستون مهره‌ها قرار دارد. مننژ در اثر عوامل مختلفی از جمله ویروس، باکتری، قارچ، انگل و یا در اثر تجویز برخی داروها و… ممکن است ملتهب شود و منجر به بیماری مننژیت شود.
از آنجا که پرده مننژ بسیار به مغز و نخاع نزدیک است التهاب آن می‌تواند بسیار خطرناک باشد. به همین دلیل بیماری مننژیت جزء بیماری‌های خطرناک دسته‌بندی می‌شود که نیاز به فوریت‌های پزشکی دارد. مننژیت می‌تواند هر شخصی را مبتلا کند، از نوزادان تازه به دنیا آمده تا بزرگسالان همه می‌توانند مبتلا به مننژیت شوند و خطر ابتلا به آن سن خاصی نمی‌شناسد. در این مطلب به مننژیت نوزادان می‌پردازیم تا با دلایل ایجاد آن، انواع آن و راه‌های درمان آن آشنا شوید.
علل ایجاد مننژیت
اگر به هر طریقی میکروب یا ماده خارجی ای از طریق عروق خونی وارد این مایع شده و عفونت ایجاد کند، استخوان های محافظت کننده از مننژ شکسته شده و آسیب بافتی ایجاد کنند، و یا هر عامل دیگری که باعث التهاب این پرده ها شود می تواند در مغز یا نخاع مننژیت دهد. اکثر مردم به علت اطلاعات ناکافی از مننژیت این بیماری را نوعی عفونت می دانند اما همواره این طور نیست.
غالبا منشا التهابی که در مننژیت دیده می شود ویروسی یا باکتریایی بوده و در نتیجه باید پس از اطلاع از منشا بیماری اقدام به درمان آن کرد. نوع درمان و حتی شدت آن بسته به علت اصلی ایجاد مننژیت متفاوت است. در بعضی افراد حتی بدون درمان و تنها با درمان های حمایتی این بیماری بهبود پیدا می کند اما در بعضی دیگر، به طور مثال اگر عامل مهاجم ویروس هرپس سیمپلکس باشد، درمان اختصاصی تری لازم است. به علاوه مننژیت های باکتریایی بسیار خطرناک تر بوده و نیاز به اقدام فوری دارند.
درمان بیمار باید به درستی و بر اساس علت اصلی ایجاد کننده ی التهاب باشد. اگر درمان به نادرستی انجام شود ممکن است بیمار تا کما یا حتی مرگ پیش رود.
آیا مننژیت واگیر دار است؟
به نقل از مجله ی healthline بعضی از انواع مننژیت های ویروسی و باکتریایی مسری هستند. آن ها می توانند توسط سرفه، عطسه یا تماس نزدیک انتقال پیدا کنند.
البته مننژیت ویروسی به خصوص هرپس سیمپلکس می تواند از راه مدفوعی-دهانی منتقل شود به این معنی که بیمار دستان خود را پس از اجابت مزاج به درستی تمیز نکرده و در نتیجه آلودگی دست او به بقیه منتقل می شود.
مننژیت در نوزادان چیست؟
هرچند علائم اولیه مننژیت ممکن است با آنفولانزا اشتباه گرفته شود اما به دلیل نزدیکی مننژ به مغز و نخاع این بیماری می‌تواند بسیار آسیب‌زننده باشد. اگر نوزادان تا ۳ ماهگی پس از تولد دچار بیماری مننژیت شوند به آن مننژیت نوزادی گفته می‌شود. با این که بیماری مننژیت در نوزادان بسیار کمتر از بزرگسالان رخ می‌دهد ولی از آن جا که نوزادان سیستم ایمنی پائین‌تری دارند و مغز آن‌ها به نسبت بزرگسالان به طور کامل تکامل نیافته بیماری مننژیت در نوازدان خطرات بیشتری را متحمل آن‌ها می‌کند و ممکن است جان آن‌ها را به خطر بیاندازد. مننژیت ممکن است درست بعد از زایمان و در همان بیست و چهار ساعته ابتدایی به سراغ نوزاد بیاید و یا در سنین بالاتر او را مبتلا کند.
انواع مننژیت
مننژیت بر اساس علت بوجود آورنده آن می‌تواند ویروسی، باکتریایی، قارچی، انگلی و یا غیرعفونی باشد. مننژیت ویروسی کم خطرتر از مننژیت باکتریایی است و برای درمان آن نیازی به تجویز آنتی‌بیوتیک نیست. زیرا آنتی بیوتیک‌ها بر روی ویروس‌ها تأثیری ندارند.
این نوع مننژیت اغلب بدون نیاز به دارو و تنها با استراحت و کنترل شرایط بالینی بیمار بهبود می‌یابند. هرچند ممکن است در برخی موارد پزشک اقدام به تجویز دارو بکند ولی در کل تمام مراقبت‌های بالینی سرماخوردگی مانند استراحت مطلق، مصرف زیاد مایعات، پائین آوردن تب با پاشویه و… می‌توانند برای این نوع مننژیت مؤثر باشند. در صورتی که سن نوزاد شما بسیار پائین باشد و یا پزشک در تشخیص نوع مننژیت مردد باشد ممکن است نوزاد شما در بیمارستان بستری شود تا هم آزمایش تشخیصی بر روی او انجام شود و هم تحت مراقبت‌های ویژه قرار بگیرد.
مننژیت باکتریایی اما شدیدتر از نوع ویروسی است و برای درمان آن تجویز آنتی‌بیوتیک در سریع‌ترین زمان ممکن لازم است. نوزاد شما به احتمال زیاد در بیمارستان بستری می‌شود تا تزریق وریدی آنتی‌بیوتیک برای او صورت بگیرد. اگر تشخص مننژیت در نوزاد زود صورت بگیرد احتمال درمان کامل وجود دارد. هرچه تشخیص دیرتر انجام شود و درمان دیرتر آغاز شود احتمال درمان صد در صد بیماری کاهش پیدا می‌کند و ممکن است عوارضی با کودک باقی بماند.
با اینجال تشخیص نوع ویروسی و یا باکتریال مننژیت تنها از طریق انجام آزمایش امکان پذیر است. در صورتی که پزشک از وجود مننژیت در کودک شما مطمئن شود با یک سرنگ اقدام به کشیدن مایع نخاعی کودک از منطقه کمر او می‌کند و تنها از روی جواب این آزمایش به علت مننژیت کودک شما پی می‌برد.
علائم مننژیت چیست؟
علائم مننژیت ویروسی و باکتریایی می توانند در ابتدا مشابه هم باشند، اما در یک سری جزئیات با یکدیگر متفاوت هستند. علائم مننژیت باکتریایی شدید تر بوده و بیمار نشانه هایی از سپتی سمی هم بروز می دهد.در سپتی سمی بیمار نشانه هایی از عفونت کلی بدن مثل تب بالا، التهاب، CRP یا پروتئین های فاز التهابی بالا در خون و … را دارد. البته شدت این علائم بسته به سن و جنسیت افراد متفاوت است.
در کسانی که به مننژیت قارچی مبتلا شده اند، علائم کلی عفونت قارچی مثل حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، سر درد و … مشاهده می شود.
علائم مننژیت ویروسی در نوزادان:
- کاهش اشتها
- تحریک پذیری بدن
- خواب آلودگی
- احساس ناراحتی و گریه
- بی خوابی و بی قراری
- ایجاد برآمدگی در قسمت نرم سر در نوزادان
- خشکی گردن
علائم مننژیت ویروسی در بزرگسالان می تواند نسبت به بقیه رده های سنی متفاوت بوده و نشانه هایی به صورت سر درد، تب، گرفتگی گردن، تشنج، فوتوفوبیا، خواب آلودگی، تهوع و استفراغ، کاهش اشتها و … نشان دهد.
تشخیص مننژیت
قبل از شروع روش های روتین تشخیص پزشکی لازم به ذکر است که سفتی گردن بدون علت خاص ،مثل بد خوابیدن در طول شب، و ترس از نور از جمله علائمی است که در بیشتر کیس های مننژیت دیده می شود و نیازمند مراجعه سریع به پزشک است.
همانند تمامی بیماری ها تشخیص زود هنگام بیماری در بهبود سریع و کامل آن بسیار تاثیر گذار است. خوشبختانه تشخیص سریع مننژیت کار سختی نیست و با انجام تست های ایمونولوژیکی و آنتی ژنی می توان به سرعت التهاب در مغز و نخاع را متوجه شد.
همچنین معمولا سوابق بیمار، برای مثال حضور در مکان های عمومی مثل سرباز خانه ها یا نزدن واکسن، از جمله مواردی است که پزشک را مشکوک به بیماری مننژیت می کند.
پزشک برای پیدا کردن منشا بیماری نمونه برداری مایع داخل نخاعی یا LP را انجام می دهد تا متوجه ویروسی، قارچی و یا باکتریایی بودن بیماری شود. سپس نمونه برداشت شده در آزمایشگاه پاتولوژی کشت داده می شود تا اگر مقاومت دارویی، برای مثال مقاومت آنتی بیوتیکی در باکتری ها، وجود دارد از مصرف آن دارو ها اجتناب شود.
درمان مننژیت چگونه انجام می شود؟
- در مورد مننژیت حاد باکتریایی باید گفت که این درمان با تزریق سریع آنتی بیوتیک های داخل وریدی انجام می شود. همچنین تزریق کورتون هم از اقدامات لازم است تا التهاب از بین رفته و از آسیب بیشتر سیستم ایمنی به سلول های عصبی جلوگیری شود.
- درمان مننژیت ویروسی با تزریق آنتی بیوتیک انجام نمی شود چراکه ویروس موجودی زنده نیست بلکه با دارو های خاصی از کامل شدن چرخه های عفونت زایی ویروس جلوگیری می شود.
- درمان های حمایتی مثل استراحت و خوردن مایعات فراوان هم لازم است چراکه به طور مثال از آن جا که مایعات بدن مرتبا در حال تصفیه و گردش هستند با خوردن مایعات فراوان می توان تا حدی غلظت میکروب ها را در مایع مغزی نخاعی کاهش داد.
- دارو های مسکن برای کاهش درد و تب استفاده می شود. هر چقدر تب بیمار کاهش پیدا کند احتمال تشنج هم کمتر می شود.
- اگر منشا مننژیت به هر دلیلی مشخص نشود پزشک مجبور است با دارو های آنتی ویروسی و آنتی بیوتیک های خاص حالت بیمار را پایدار تر کند تا زمانی که بیمار توانایی نمونه برداری داخل نخاعی و یا LP را داشته باشد.
- مننژیت های قارچی هم با دارو های ضد قارچ درمان می شود.
- در مننژیت هایی که در اثر شکستگی استخوان ایجاد شده اند اولویت با درمان و از بین بردن خطر شکستگی می باشد.
اگر تشخیص بیماری و درمان آن سریع و به درستی انجام شود احتمال مرگ در اثر این بیماری به شدت کاهش می یابد.
پیشگیری از مننژیت چگونه انجام می شود؟
مننژیت باکتریایی یا ویروسی به سرعت بیماری سرماخوردگی منتقل نمی شوند پس چندان جای نگرانی نیست اما بهتر است موارد زیر برای پیشگیری از مننژیت انجام شود.
- پیگیری کامل انجام شدن واکسن در کودکان و نوزادان
- کسانی که به مکان های عمومی می روند باید حتما قبل از ورود به آن جا واکسن های مورد نظر را زده باشند.
- حفظ بهداشت فردی
بیشتر بخوانید:
همه چیز در مورد مننژیت باکتریایی
